“Yabancı” Albert Camus’un 1942 yılında yazdığı kült ötekileşme/ötekileştirme romanı.
“Yabancı”nın üzerinden 74 yıl geçtikten sonra Sayaka Murata.
Yabancı
“Kasiyer”de günümüzün aykırı kişisi Furukura Hanımı bize anlatıyor.
Aslında iki karakter (Meursault (M) ve Furukura (F)) ne kadar benzer?
Kasiyer
Özet
Bugün ateist olduğunu söyleyen, bakıma muhtaç annesini yaşlı bakım evine bırakan ve annesinin cenazesinde ağlamayan bir insanı toplum olarak dışlıyor muyuz? Hayır. En azından ben çevremde böyle bir sürü kişi tanıyorum. Ama 1940 lı yıllar Cezayir’inde bunlar ölüme mahkum etme yolunda yeterli bahanelermiş.
M işinde sorunu olmayan, hafta sonları, varsa, kız arkadaşı ile sinemaya-yüzmeye gitmekten hoşlanan zararsız, sıradan bir insan. Aksine zarar-ziyan komşuları var.
Köpeğine durmadan işkence eden yaşlı-zavallı adamın biri ile kız arkadaşını ölesiye döven, birazcık karanlık işlere bulaşmış, varlığı zarar adamın teki yanı başında yaşıyor.
M Cezayir yazında güneşin altında gerçekten de başına güneş geçmiş bir halde serinleme derdinde iken; onunla ilgisi olmayan bir kavganın içine düşüp, kendine bıçakla saldıran adamı; varlığı ziyan arkadaşı kazayla vurmasın diye kendine alıkoyduğu tabanca ile; vurup öldürür . Bir nevi meşru müdafaa gibi anlıyoruz.
Mahkeme nasıl ve niçin öldürdüğü ile değil de M’nin topluma aykırı kişiliği üzerine odaklanır. Jüri öldürme olayından ziyade, böyle bir kişiliğin (duygusuz, duyarsız) yeryüzünde var olmasından belki de tohumlar atma olasılığından rahatsız olur. Ve M başı giyotinde kesilerek ölüme mahkum edilir. M tüm bu olan biteni her zamanki kayıtsızlığı, her şeyi gereğinden çok ciddiye almama (aslında normal olan) yaklaşımı ile karşılar. M’nin kendisi ile sorunu yok. Toplumla sorunu
olduğunu da son ana kadar (ölüm cezası ile yüzleşene dek) anlayamıyor.
“Kasiyer” de ise F topluluğundan ne kadar farklı olduğunun bilincinde ve bunu başkalarını taklit yoluyla örtmeyi bir ölçüde başarıyor. F geçkin denebilecek bir yaşta, bir markette, yarı zamanlı olarak, ancak geleceğin robotlarının başarabileceği düzeyde dakik, düzenli ve kendini işine adayarak kasiyerlik yapıyor. Onun için yaşamak iyi bir kasiyer olmakla eşdeğer. Başka türlü bu dünyada yeri yok. Aslında kendi içinde anksiyete yaşadığı veya bunu çok dert ettiği söylenemez. M'nin tersine topluluğunun kendinden hoşnutsuzluğunun farkında ve onlara nasıl normal görünebilir araştırıyor, yol bulmaya çalışıyor. Bunda pek başarılı olamıyor ve öykünün sonunda kendini insandan farklı bir canlı olarak (hayvan)
kabullenişi var.
Son yorumlar
Aslında M nesnel düşünen ve bir hayvan gibi davranan biri iken; F ise nesnel düşünmekle birlikte robot gibi yaşadığında nefes alabilen bir canlı. M günümüzün normali ise belki de F önümüzdeki yüzyılların normalidir.
Kim bilir.